Trzustka to niezwykle istotny narząd układu pokarmowego, który odpowiada zarówno za prawidłowe trawienie, jak i regulację poziomu glukozy we krwi. Jej prawidłowe funkcjonowanie jest kluczowe dla całego organizmu. Niestety, zdarza się, że w obrębie trzustki rozwija się stan zapalny. Bagatelizowanie jego objawów może prowadzić do trwałych uszkodzeń, a w skrajnych przypadkach – nawet do zgonu. Sprawdź, jakie dolegliwości mogą świadczyć o chorobach tego narządu.
Trzustka – gdzie się znajduje i jak jest zbudowana?
Trzustka to gruczoł położony w górnej części jamy brzusznej, tuż za żołądkiem. Składa się z trzech części: głowy (najszerzej rozbudowanej, otoczonej przez dwunastnicę), trzonu (części pośredniej) oraz ogona, który kieruje się ku górze.
Jakie funkcje spełnia trzustka?
Trzustka pełni podwójną funkcję: zewnątrzwydzielniczą oraz wewnątrzwydzielniczą.
W zakresie funkcji zewnątrzwydzielniczej produkuje enzymy trawienne, takie jak amylaza, lipaza i elastaza trzustkowa, które trafiają do dwunastnicy i umożliwiają odpowiednie trawienie węglowodanów, tłuszczów i białek.
Natomiast funkcja wewnątrzwydzielnicza polega na wytwarzaniu hormonów, m.in. insuliny i glukagonu, które bezpośrednio przez naczynia krwionośne dostają się do krwi. Gdy poziom glukozy we krwi wzrasta, trzustka wydziela insulinę obniżającą stężenie cukru. Z kolei w przypadku niskiego poziomu glukozy aktywowany jest glukagon, który rozkłada glikogen i uwalnia glukozę do krwioobiegu.
Gdzie boli trzustka? Charakterystyka bólu
Ból trzustki najczęściej lokalizuje się w nadbrzuszu. Opisywany jest zwykle jako ostry, przeszywający i obejmujący okolice brzucha, często promieniujący w stronę kręgosłupa. Rodzaj oraz długość trwania bólu zależą od jego przyczyny.
-
W ostrym zapaleniu trzustki ból pojawia się po lewej stronie pod żebrami, zwykle 15–30 minut po jedzeniu.
-
Natomiast w przypadku przewlekłego zapalenia ból w nadbrzuszu może trwać wiele godzin i być bardzo intensywny.
Najczęściej diagnozowane choroby trzustki
Do schorzeń trzustki zaliczamy przede wszystkim:
-
ostre zapalenie trzustki,
-
przewlekłe zapalenie trzustki,
-
raka trzustki.
Dlaczego dochodzi do zapalenia trzustki?
Ostre zapalenie trzustki najczęściej rozwija się w wyniku nadmiernego spożycia alkoholu, kamicy żółciowej, urazów brzucha, działania niektórych leków czy też predyspozycji genetycznych.
Przewlekłe zapalenie trzustki wiąże się głównie z długotrwałym nadużywaniem alkoholu, paleniem tytoniu, nieprawidłową dietą bogatą w czerwone mięso (powyżej 57g dziennie), otyłością trzewną oraz niewyleczonym ostrym zapaleniem trzustki. Ryzyko zwiększają również schorzenia dróg żółciowych i przewlekłe stosowanie niektórych farmaceutyków.
Z czasem przewlekły stan zapalny prowadzi do niewydolności trzustki, zaburzając jej funkcje zarówno zewnątrz-, jak i wewnątrzwydzielnicze.
Jak rozpoznać chorobę trzustki? Objawy, na które warto zwrócić uwagę
W przypadku zapalenia trzustki organizm wysyła konkretne sygnały. Ignorowanie ich może mieć poważne konsekwencje, dlatego warto być czujnym. Najczęstsze objawy to:
-
ból w nadbrzuszu lub po lewej stronie brzucha, często promieniujący do pleców,
-
nasilenie dolegliwości po posiłkach,
-
nudności i wymioty,
-
gorączka,
-
utrata apetytu i masy ciała,
-
wzdęcia oraz uczucie pełności w jamie brzusznej.
Wczesne rozpoznanie choroby znacząco zwiększa szansę na skuteczne leczenie i powrót do pełni zdrowia.
